Grunngildin?

Í gærkvöldi fór ég á kynningu á aðferðafræði sem nefnd er „Spiral Dynamics“ sem er notuð til að greina hugarfar og grunngildi í samfélögum. Kynningin var á vegum Hugmyndaráðuneytisins og voru þeir Bjarni Snæbjörn Jónsson og Lárus Ýmir Óskarsson sem töluðu.

Það var fróðlegt að hlusta á hvernig mannlegar áherslur endurspeglast í þjóðfélaginu og hvernig ójafnvægi í áherslum getur verið varasamt. Einnig hvernig grunngildin skapa möguleika á að þróast og glíma við sérstakar aðstæður – eins og nú eru uppi.

Með því að skilja þessa þróun eru möguleikar á að lausnir finnist til betra lífs sem reyndar kallar aftur á ný vandamál og nýjar lausnir. Þá var vitnað í Einstein sem sagði: “Við leysum ekki vandamálin með sama hugarfari og skapaði þau.”

Rannsóknir sem þeir gerðu sýndu að þjóðfélagið á Íslandi er vanþroska á reglugerðarsviðinu. Það rímar ágætlega við það sem við sáum við bankahrunið. Líka fróðlegt að sjá mælingar fyrir og eftir hrunið.

Aðferðafræðin notar liti til að tákna mismunandi þroskastig:

• Beis – Grunnþarfir og barátta
• Fjólublár – Ættarveldið
• Rauður – Sjálfshjálp
• Blátt – Reglur og hlýðni
• Appelsínugult – Markaðshugsun og eiginn gróði
• Grænt – Félagshugsun og samvinna

Þróunin sveiflast síðan milli “ég” og “við” og lítill skilningur milli stiga. Þjóðfélög eru stödd mislangt á vegi í hverjum þætti og þarf að stíga á hærra svið til að skilja og leggja til leiðir sem eru skynsamlegar.

Á því sviði koma tvö önnur þroskastig:

• Gult – Sjálfshjálp með skilningi á heildarhagsmunum
• Sægrænn – Heildarsýn

Staða íslenskra stjórnmála er fróðleg í þessu ljósi. Það sem við þurfum er samfélag sem byggir á markaðshugsun og samfélagshugsun. Flokkakerfið eins og það er nú var byggt upp á síðustu öld með allt aðrar áherslur. Annaðhvort breytast þeir eða við þurfum nýja…